مفهوم شهر نشینی
شهرنشینی فرآیندی است که در آن تغییراتی در سازمان اجتماعی سکونتگاههای انسانی به وجود می آید که حاصل افزایش , تمرکز و تراکم جمعیت می باشد
شهرنشینی فرآیندی است که در آن تغییراتی در سازمان اجتماعی سکونتگاههای انسانی به وجود می آید که حاصل افزایش ، تمرکز و تراکم جمعیت می باشد . از نظر سازمانی ، در شهرنشینی دگرگونیهایی در ساخت اجتماعی ? اقتصادی و کارکردهای جمعیتی ظاهر می شود. این جریان تغییراتی را در ساخت فضای داخلی شهرها به وجود می آورد . به طور کلی شهرنشینی دارای دو خصیص? اصلی است :
? مهاجرت مردم از حوزه های روستایی به شهری، جهت اشتغال در فعا لیتها و مشاغل غیر کشاورزی. به سخن دیگر، شهرنشینی کارکردهای اقتصادی ویژه ای را در اختیار مردم قرار می دهد و تراکم جدیدی را به وجود می آورد و در نتیجه در کاربری زمین شهری نیز تغییراتی را موجب می شود.
? دگرگونی در سبک زندگی مردم، از سبک زندگی روستایی به شهری ، به همراه تغییر در ارزشها، نگرشها که رفتارهای تازه ای را سبب می شود. (شکویی، حسین، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، جلد اول، انتشارات سمت ، تهران 1374، ص 12 )
1) مفهوم شهرگرایی :
شهرگرایی در مفهوم وسیع آن، به هم? ویژگیهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شیو? زندگی شهری اطلاق می شود و برخلاف شهرنشینی، یک فرآیند رشد شهری نیست، بلکه مرحل? نهایی و نتیجه شهرنشینی محسوب می شود. بنابراین یک کشور ممکن است سهم بیشتری از شهرنشینی داشته باشد اما در سطح پائین شهرگرایی قرار بگیرد. نمون? این وضع در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه دیده می شود که بخش مهمی از جمعیت آن را مهاجران روستایی و مهاجران سکونتگاههای کم جمعیت تشکیل می دهند و با وجود سا لها زندگی در شهرهای چند میلیونی هنوز هم به سنتها و رفتارهای روستایی خود پایبند مانده اند. (شکویی، حسین، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، جلد اول، انتشارات سمت، تهران 1374، ص 76 )
2) مفهوم کالبد :
بصورت کلی ، کالبد شهر در مرحل? نخست با شرایط مکانی آن ارتباط داشته است . کالبد شهرهای قدیمی در رابطه با چهار عامل زیر شکل می گرفته است :
1) اقلیمی
2) دفاعی
3) اجتماعی
4) اقتصادی
در درون این کالبد ، فعا لیتهای اجتماعی و اقتصادی جریان داشته و فرم و شکل کالبد را تعیین می کرده است . (مجتهدزاده ، غلامحسین ، برنامه ریزی شهری در ایران ، پیام نور ، 1382 ، ص 73 )
3) تعریف برنامه ریزی :
واتر سون در کتاب خود به نام برنامه ریزی توسعه ، برنامه ریزی را چنین تعریف می کند :
برنامه ریزی ، فعالیتی سازمان یافته و تلاشی هوشیارانه ، به منظور گزینش بهترین راه حلهای پیشنهادی موجود برای دسترسی به هدفهای کلی ویژه است . برنامه ریزی ، نشان دهند? بکارگیری نابخردان? دانش است . برای فرایند دستیابی به تصمیم هایی است که همچون بنیانی برای فعالیت انسان عمل می کند . هست? مرکزی این فعا لیت ، ایجاد رابطه بین هدفهای نهایی و ابزار دستیابی به آنها ، با هدف دسترسی به هدفهای نهایی با استفاده از باکفایت ترین و کارآمدترین استراتژیها است. (سیف الدینی ، فرانک ، مبانی برنامه ریزی شهری ، نشر آییژ ، 381 ، ص 30 )
منبع:aftabir.